Phần một: Cách mạng nhận thức
- Một động vật không nổi trội:
- Con người không có các chi phát triển mạnh, không có răng hàm sắc nhọn, không có vỏ cứng để bảo vệ,... không, không có bất cứ thế mạnh nào về mặt này. Tuy nhiên, con người đang làm chủ cả trái đất.
- Quá trình tiến hóa của con người thật là một thách thức so với tự nhiên: Não to ra, chiếm 4% khối lượng nhưng chiếm 25% năng lượng tiêu hao. Hộ sọ lớn bất thường, dáng đứng thẳng khiến có thêm một số bệnh về cột sống. Xương chậu nhỏ khiến cho sinh non (con non cần rất sự chăm sóc thay vì có thể đứng dậy và kiếm ăn sau vài tuần).
- Sapiens đã thủ tiêu hết các chi khác trong loài Homo (Đặc biệt là Neanderthal). Tuy nhiên có vài phần trăm gene của các chi đó đã du nhập vào vốn gene của Homo Sapiens.
- Phát hiện và sử dụng lửa trong nhiều khía cạnh.
- Tạo công cụ để thay cho những yếu kém về thể chất.
- Cây tri thức
- Sự xuất hiện của tán gẫu, và trí tưởng tượng đã mở đường cho cách mạng nhận thức.
- Bắt đầu từ sự sáng tạo, các huyền thoại, hình mẫu siêu nhiên đã được sáng tạo ra và kết nối nhiều hơn 150 Sapiens lại với nhau mở đường cho các phát triển khác.
- Huyền thoại Peugeot: Sự so sánh giữa phù thủy umbala ra phép thuật và luật sư umbala ra công ty.
- Các loài khác dùng đột biến gene để thích nghi trong khi con người đã phát triển ra được một cách adapt khác: Sự thích nghi bằng trí não.
- Cùng với khả năng giao tiếp phát triển, con người có thể truyền đạt một lượng lớn thông tin và lập kế hoạch.
- Cách mạng Nhận thức là thời điểm mà lịch sử tuyên bố nó độc lập với sinh học
- Một ngày trong đời Adam và Eva
- Con người chưa thay đổi được tập tính bắt nguồn từ thời 30.000 trước (tham ăn, tham ngọt, ghen tị, v.v...)
- So sánh giữa routine của người cổ đại và người hiện đại.
- Không get được nhiều từ chương này
- Đại hồng thủy
- Sự diệt chủng của con người cho các loài vật khác
Phần này thì có nhiều quyển hay hơn có thể đọc như là "Sụp đổ", "Súng, vi trùng và thép".
Phần hai: Cách mạng nông nghiệp
- Sự lừa dối lớn nhất lịch sử
- Việc làm nông đúng là giải quyết được nhu cầu thực phẩm nhưng mở ra nhiều vấn đề hơn số nó giải quyết
- Tính theo quan điểm gene thì lúa mì, các loài vật nuôi đang rất thành công vì càng ngày càng có nhiều cá thể. Tuy nhiên mỗi loài đều chịu những hậu quả nghiêm trọng...
- Việc ở lại làm nông khiến có của cải dư thừa, phải có người quản lý, phải xây dựng thành lũy, suy giảm đa dạng dinh dưỡng, phân tầng xã hội, v.v...
- Đây là con đường 1 chiều, không thể trở lại thành bầy đàn săn bắt hái lượm như trước.
- Xây dựng những kim tự tháp
- Lo lắng cho tương lai, đến nỗi lo lắng thái quá như ngày nay.
- Bị "xích" lại với vùng đất trồng trọt chăn nuôi mà họ sống.
- Tạo ra một trật tự tưởng tượng để bảo vệ sự bền vững của xã hội. Thông qua các bộ luật, hiến pháp, nhà nước... cả hệ thống tiền tệ
- Chủ nghĩa Tiêu dùng và Chủ nghĩa Lãng mạn hài hòa một cách đáng sợ kiến cho mọi người hiện tại như những nô lệ.
- Bộ nhớ quá tải*
- Càng phát triển, càng có nhiều thứ cần được ghi lại (tài sản, đất đai, tri thức,..).
- Chữ viết được phát triển để giải quyết các vấn đề về việc ghi chú.
- Quá trình này bắt đầu với các kiểu chữ khuyết thiếu, sau càng ngày càng chi tiết và đầy đủ hơn.
- Vì càng ngày càng nhiều tài liệu nên phải có một hệ thống lưu trữ thích hợp.
- Những con số ngày càng đóng một vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của loài người (đỉnh điểm là thế giới hiện đại, 0 và 1 đang làm chủ rất nhiều phần của thế giới)
- Không có công lý trong lịch sử
- Mọi xã hội đều dựa trên sự phân tầng tưởng tượng, xưa thì có vua chúa, thế kỷ trước thì có phân biệt chủng tộc, hiện đại thì người ta chia theo mức thu nhập.
- Sự phân biệt chủng tộc và cái vòng tuần hoàn (Phân biệt đối xử <=> Nghèo khổ, thiếu giáo dục <=> Thành kiến về văn hóa).
- Phân biệt giới tính và 3 lý giải: Sức mạnh cơ bắp, Cặn bã xã hội, Gen gia trưởng
Phần ba: Sự thống nhất của loài người
- Mũi tên lịch sử
- Vào thế kỷ 15 tồn tại rất nhiều "Thế giới" (Những khu vực sống tách biệt và hoàn toàn với bên ngoài)
- Gồm có: Lục địa Á - Phi; Mesoamerica Trung Mỹ, Bắc Mỹ (Aztec); Andes Nam Mỹ (Inca); Australia; Các đảo thái bình dương.
- Hiện tại các "Thế giới" đã dần được sát nhập và trở nên thống nhất.
- Mùi tiền
- Tiền xuất hiện, quá trình này phát triển từ:
=> (0) Trao đổi hàng lấy hàng
=> (1) Tiền có giá trị tiêu thụ nội tại (lúa mạch)
=> (2) Tiền là bất cứ thứ gì con người đồng ý sử dụng (Vỏ sò và thuốc lá)
=> (3) Tiền làm bằng kim loại hiếm (Vàng, bạc)
=> (4) Tiền được đúc thành đồng xu, tiền giấy: Tách biệt hoàn toàn với giá trị
=> (5) Tiền là dãi những con số 1 và 0 trên máy tính. - Từ số 2 trở đi Tiền đã dần tách khỏi giá trị sử dụng thực tế, nó dựa trên niềm tin của mọi người hơn là giá trị nội tại.
- Sự thống nhất về tiền tệ, kinh tế đã mở đường cho sự thống nhất về chính trị và kinh tế.
- Cái giá của tiền: Mặt tối của tiền.
- Những tầm nhìn đế quốc
- Định nghĩa Đế Quốc
- Mặt thứ nhất: đế quốc "hấp thu" con người và lãnh thổ và cả tinh hoa văn hóa của những nền văn minh vừa và nhỏ. Ngoài ra nó còn tạo nên một sự thống nhất chưa từng có.
- Mặt thứ hai: đem lại khoảng trống và nhu cầu cho phát triển khoa học, văn học, văn hóa, nghệ thuật... những thứ vốn không có chỗ đứng nếu xét về khía cạnh sinh tồn.
- Mặt thứ ba: nó phân phát những thứ mà nó hấp thu được từ nơi này sang tận phía bên kia của trái đất.
- "Hầu như mọi nơi bạn đến, bạn đều có thể ăn cà ri Ấn Độ, xem những bộ phim Hollywood, chơi bóng đá kiểu Anh, hay nghe bản hit K - pop mới nhất"
- Quy luật của tôn giáo
- Độc thần giáo, Đa thần giáo
- Hiện nay Kito giáo, Công giáo và Đạo hồi chiếm đa số.
- Cả ba đều thờ chúa Giê Su tuy nhiên lại xung đột dữ dội về một số khía cạnh khác.
- Cả ba đều có liên quan đến Do thái giáo và khởi nguồn từ Abraham.
- Đạo Phật được miêu tả như một tôn giáo thật đặc biệt.
- Bí quyết thành công
- Tại sao tiếng anh lại là ngôn ngữ phổ biến?
- Tại sao Các tôn giáo xuất phát từ Abraham phổ biến còn những tôn giáo nhỏ lẻ khác đều bị chìm vào quên lãng?
- Thuyết tất định và hệ thông hỗn độn cấp 1/ cấp 2
Phần bốn: Cách mạng khoa học
- Phát hiện ra sự ngu dốt
- Thế giới đã tiến những bước rất chậm trong quá khứ, nhưng hiện nay mỗi lúc đều có những phát minh mới, những ý tưởng mới.
- Vòng lặp của cách mạng khoa học:
Sức mạnh ➞ Tài nguyên
↖︎ ↙︎
Nghiên cứu - Ba điểm khác nhau giữa khoa học hiện tại và quá khứ:
- Sẵn sàng thừa nhận mình ngu dốt
- Trung tâm của sự quan sát và toán học
- Sự thu nhận những sức mạnh mới
- Thế giới bỗng nhận thức được tầm quan trọng của khoa học trong mọi lĩnh vực của cuộc sống.
- Cuộc hôn nhân của khoa học và hạnh phúc
- Phương Tây với nền khoa học kỹ thuật phát triển mạnh mẽ đã vươn mình chạm đến mọi lục địa trên thế giới
- Ở Chương này nếu trong đầu bạn chợt nảy ra câu hỏi "Tại sao là phương Tây" thì mình khuyên đọc thêm quyển khác thấy rõ hơn: Súng, vi trùng và thép; Văn minh phương tây và phần còn lại của thế giới; Thành Cát Tư Hãn và sự hình thành thế giới hiện đại. Hoặc là bạn chơi Civ 6 sẽ hiểu rõ hơn.
- Tín ngưỡng tư bản
- Guồng quay của tiền bạc thông qua ngân hàng và vai trò quan trọng của ngân hàng trong việc điều hành "Tín dụng".
- Nhờ có tín dụng, lần đầu tiên trong lịch sử người ta tin vào chiến bánh kinh tế sẽ ngày càng to ra mà không cần nhờ vào việc cướp bóc.
- Mô hình cũ
Không tiệm bánh ➞ Không bánh
↑ ↓
Không nhà thầu ← Không tiền - Mô hình mới
Kỳ vọng vào tương lai ➞ Tín dụng ➞ Trả tiền nhà thầu
↑ ↓
Những chiếc bánh để trả nợ ← Những tiệm bánh mới - Sự bảo đảm của một quốc gia đối với "tín dụng" làm tăng "tín dụng" của quốc gia đó.
- Columbus - người vay tiền đầu tiên.
- Đọc đến đoạn này mình mới biết là các quốc gia xâm lược vào các thế kỷ trước như Hà Lan, Anh đều là "Những công ty xâm lược" và lực lượng quân đội khi đó là lính đánh thuê sau một thời gian thuộc địa bị xâm lược mới bị quốc hữu hóa.
- Những bánh xe công nghiệp
- Kể về máy hơi nước - điểm bắt đầu của cả ngành công nghiệp
- Năng lượng vẫn còn nhiều, vẫn luôn có những loại năng lượng mà con người chưa khai thác hết được ()
- Có một đoạn nhỏ kể về các loài vật được con người "Thuần hóa" mặc dù bộ gen của chúng đang được nhân rộng hơn bao giờ hết nhưng với chúng đây không còn là sự sống nữa mà chỉ là tồn tại.
- Hiện tại đang là thời đại mua sắm (chủ nghĩa tiêu dùng) - một thức đặc trưng của chủ nghĩa tư bản
- Cuộc cách mạng lâu dài
- Sự bùng nổ dân số qua các năm: từ 700 triệu của năm 1700 cho đến hơn hơn 7 tỷ vào năm 2021.
- Sự đồng bộ hóa "thời gian" giữa các vùng vì càng ngày càng có nhiều hoạt động diễn ra ở nhiều vùng địa lý xa nhau.
- Sự sụp đổ của gia đình và cộng đồng địa phương, được thay thế bằng chính quyền và thị trường.
- Cộng đồng "Tưởng tượng".
- Thế giới đang chuyển động ngày càng nhanh, các cuộc cách mạng ngày càng diễn ra với tuần suất dày đặc hơn.
- Tuy nhiên, đây lại là thời gian hòa bình nhất trong nhiều thế kỷ trở lại đây.
- Ngày nay giá trị của tri thức đã vượt mặt giá trị của vật chất vì vậy mà các cuộc chiến tranh thời hiện đại không mang lại nhiều lợi ích bằng việc hợp tác.
- Và họ sống hạnh phúc mãi về sau
- Liệu sau ngần ấy cách mạng, ngần ấy phát minh và sự thay đổi, con người chúng ta có thực sự hạnh phúc hơn không? Nếu câu trả lời là không thì những tiến bộ ấy có ý nghĩa gì?
- Hạnh phúc thực sự là gì? Có nhiều tiền? Có nhiều quyền lực? Đạt được tất cả những gì mình "muốn"?...\
Đọc tới đoạn này thì mình cảm thấy vẫn chưa tiêu hóa được hết nội dung nên không note tiếp được nữa....